Ns.Đặng Thế Phong

H�? và tên: 
�?ặng Thế Phong
Ngày sinh: 1918
Nguyên quán: Nam �?ịnh
Năm mất: 1942
Dòng nhạc: 
trữ tình, ti�?n chiến 

�?ặng Thế Phong (1918-1942) tuy chỉ mang đến cho tân nhạc Việt v�?n vẹn 3 ca khúc: �?êm thu, Con thuy�?n không bến, Gịot mưa thu (tức Vạn cổ sầu), nhưng hai trong số ba bài đó đ�?u xứng đáng là những kiệt tác bất hủ của tình ca Việt. Ông chỉ viết được ba bài vì ông chỉ sống với nhân gian 24 năm! Câu nói �?tài hoa yểu mệnh�? ứng nghiệm vào �?ặng Thế Phong không sai một ly.

Ông là ngư�?i thành Nam, nơi đây cũng là quê hương của những nhạc sĩ tài hoa đầu tiên của tân nhạc: �?an Th�?, Bùi Công Kỳ (1919), Hoàng Tr�?ng. Cùng th�?i với ông là các nhạc sĩ tên tuổi khác: Nguyễn Xuân Khoát (1910), Văn Chung (1914), Nguyễn Văn Thương (1919), Lê Yên(1917), Lưu Hữu Phước (1921), �?ỗ Nhuận (1922), Phan Huỳnh �?iểu (1924)… Chính lớp nhạc sĩ thế hệ thứ nhất này đã đặt n�?n tảng cho nhạc Việt qua các tác phẩm danh giá; và sự nghiệp sáng tác của h�? đã bắc cầu nối dài từ th�?i Tân nhạc lãng mạn (Trước 1945) cho đến giai đoạn của nhạc hùng ca rồi lãng mạn cách mạng (1945-1954) đến hiện thực cách mạng (1954-1975), tạo ra một di sản âm nhạc quý báu mà nổi bật nhất là giá trị tư tưởng - lịch sử và nét văn hoá đặc thù Việt Nam.

Cuộc đ�?i của ông rất long đong, dở dang việc h�?c, sống lang bạt kỳ hồ với nhi�?u ngh�? khác nhau: dạy nhạc, vẽ tranh cho báo, ca sĩ… Ông lang thang từ Nam �?ịnh lên Hà Nội, trôi dạt vào Sài Gòn, rồi qua Nam Vang, trước khi quay trở v�? Hà Nội và qua đ�?i tại đó, sau khi viết xong bài hát sầu não nuột như chính cuộc đ�?i mình: Gi�?t Mưa Thu. Ông mất vì bệnh lao do cuộc sống nghèo khổ, lao lực và bôn ba.

Bàn v�? tác phẩm của ông, m�?i ngư�?i đ�?u thừa nhận rằng ông thuộc lớp các nhạc sĩ ti�?n phong của âm nhạc lãng mạn Việt với những bản tình ca đầu tiên trong lịch sử rồi sẽ được nhi�?u nhạc sĩ sau này phát triển trong các dòng chảy tình ca khác.

Nếu như ở bản nhạc đầu tay �?�?êm thu�? còn mang nặng những âm giai Tây - mặc dù ở phần hai của ca khúc này ông có đưa ngũ cung Việt vào như một kiểu hợp hôn - thì ở bài hát tiếp theo�?Con thuy�?n không bến�?, sự kết hợp giữa thất cung và ngũ cung mới đạt đến độ chín của tài hoa.

Ngũ cung trong bài này viết theo lối hát sa mạc (bởi thế nghe buồn xa xăm): mi mi mi mi là r�? mi (đêm nay thu sang cùng heo may), la la la la mi sol la (đêm nay sương lam m�? chân mây)… lung linh đứng bên cạnh những âm điệu Tây phương với những bán âm chênh vênh: la si la đố si la mi (thuy�?n ai l�? lững trôi xuôi dòng)… Những âm điệu này được ông lồng vào những lệch phách, đảo phách (syncope) của lối hát ả đào thật lửng lơ.

Thật ra đâu phải đợi đến bây gi�? mà ở �?ặng Thế Phong đã có sự "đông tây giao hoà" rồi, đó là đi�?u các nhạc sĩ đương đại trên thế giới như Olivier Messiaen, Claude Debussy… đã từng làm trong cuộc hành trình âm nhạc chinh phục những âm điệu châu �? của h�?. Có lẽ đây chưa hẳn là do ý thức h�?c thuật gì cao thâm mà theo tôi, chính tâm hồn và văn hoá rất �? �?ông, rất Việt của �?ặng Thế Phong đã làm nên sự hoà quyện tự nhiên và thú vị đó!

Phong cách sáng tác này được ông tiếp tục trong ca khúc Gi�?t mưa thu. Nghĩa là thất cung kết hợp nhuần nhị với ngũ cung, nhưng trong bài này, ông viết có h�?c thuật hơn khi ứng dụng kỹ thuật métabole (chuyển hệ) làm cho âm điệu bài hát trở nên nhi�?u màu sắc hơn. Bài này, hồi mới lớn cứ mỗi khi mưa, tôi lại bật máy cassette lên nghe, nhất là những đêm mưa nỉ non rơi không nh�? không to, nghe hoài băng nhão khiến bài hát nghe càng… não n�?, nghe mưa như thê thiết hơn.

�?ặng Thế Phong có mặt trên cuộc đ�?i này quá ngắn ngủi. Ông xuất hiện như một chớp sao băng với một sự nghiệp ít �?i nhưng có giá trị lớn và vững b�?n. Ở th�?i kỳ của ông, khi các tình ca khác còn nói chuyện mây gió hoa lá thì nhạc của ông đã đi vào thân phận và tâm hồn một cách sâu sắc với bút pháp lãng mạn và u sầu. Tưởng như buồn chôn hết cả nỗi buồn trong đó.

Trần Minh Phi (Theo Giai �?iệu Xanh)