Ns. Phan Nhân

H�? và tên:
Nguyễn Phan Nhân
Năm sinh: 1930
Nguyên quán:
An Giang
Nơi ở hiện nay:
Sáng tác chính:
ca khúc cách mạng

 "Mặt hồ Gươm vẫn lung linh mây tr�?i. Càng t�?a ngát hương thơm hoa thủ đô... Hà Nội đó, ni�?m tin yêu hy v�?ng. Của núi sông, hôm nay và mai sau... Chân ta bước lòng ung dung tự hào... Ôi �?ông �?ô, hùng thiêng núi sông còn in nơi đây. Ôi Thăng Long, ngàn năm chiến công rạng danh non sông"... (Hà Nội ni�?m tin và hy v�?ng). Chỉ với bài hát này, nhạc sĩ Phan Nhân xứng đáng được ghi danh vào lịch sử âm nhạc Việt Nam.

Không sáng tác nhi�?u như những nhạc sĩ khác, nhưng những bài hát của Phan Nhân hầu như là những ca khúc vượt th�?i gian, để lại trong lòng thính giả nhi�?u tình cảm sâu sắc, trong đó có thể kể đến một số tác phẩm như: Hà Nội ni�?m tin và hy v�?ng, Em ở nơi đâu, Thành phố của tôi, Trên quê hương Minh Hải, Tình bạn già, Cây đàn guitar VictoHara...

Ông tên thật là Nguyễn Phan Nhân, quê ở Bình �?ức, Long Xuyên, An Giang, sinh năm 1930, tại Long Xuyên-An Giang. Ngay từ nh�? Phan Nhân đã t�? ra là một cậu bé thông minh và có năng khiếu v�? nghệ thuật, đặc biệt là trong âm nhạc. Lên đến bậc PTTH, xa gia đình lên Cần Thơ tr�? h�?c, những lúc buồn ông lại cùng bạn bè "nghêu ngao" vài câu hò Nam bộ chân chất, mộc mạc để vơi đi nỗi nhớ nhà. 

�?ặc biệt cứ mỗi khi đến tiết h�?c môn thanh nhạc, là ông lại cảm thấy như có một ni�?m đam mê kỳ lạ cứ cuốn lấy ông vào trong từng giai điệu, nốt nhạc. Tốt nghiệp xong, theo tiếng g�?i của quê hương ông gia nhập quân ngũ, tham gia kháng chiến chống Pháp, và cũng chính trong môi trư�?ng đó, Phan Nhân đã "tập tành" sáng tác như một nhạc sĩ nghiệp dư, bởi vốn âm nhạc của ông lúc đó chỉ là những gì ông đã được h�?c ở bậc trung h�?c. 

Trong những cuộc liên hoan giao lưu của đơn vị với nhân dân, anh lính trẻ Phan Nhân thư�?ng tham gia góp vui bằng những bài hát do chính mình sáng tác, và được sự cổ vũ nhiệt tình của m�?i ngư�?i. Những câu động viên, khen ngợi của m�?i ngư�?i như tiếp thêm sức mạnh cho ông, thế là những bài hát lần lượt ra đ�?i, mang chủ đ�? chính là tình quân dân như "cá với nước" keo sơn gắn bó trong cuộc chiến đấu chống giặc ngoại xâm. 

Trong số những bài hát ông sáng tác hồi ấy, có thể nói bài hát "Tiếng tơ lòng" (1953) còn đ�?ng lại nhi�?u nhất trong lòng bạn bè. Bài này được ông sáng tác trong những đêm trăng thanh bên b�? suối trên đinh Cấm Sơn khi cùng đơn vị đóng quân ở Long Châu Hà - Thất Sơn, cùng với nhân dân phối hợp đánh các đồn bót của địch trên các tuyến đư�?ng An Giang - Tịnh Biên - Châu �?ốc.

Năm 1954 từ Quân đội nhạc sĩ Phan Nhân chuyển v�? đoàn Tuyển văn công Nam bộ rồi tập kết ra Bắc. Năm 1959, chuyển v�? công tác tại �?ài tiếng nói Việt Nam, với tư cách là một Biên tập viên kiêm phóng viên ông được đi rất nhi�?u nơi. Mỗi chuyến đi đối với ông như là một lần được tiếp thêm sức sống, bởi ông được gần gũi với tiếng nói, kho tàng dân ca của các dân tộc... tất cả làm xao động trong lòng ông, thôi thúc ông sáng tác. 

Dù vốn là một thanh niên Nam bộ, nhưng ông rất mê những làn điệu Dân ca đồng bằng Bắc bộ, Chèo cho tới quan h�? Bắc Ninh... vì thế trong những sáng tác của ông, ta thấy có sự ảnh hưởng ít nhi�?u của những làn điệu này như bài hát "Em ở nơi đâu" viết v�? tình cảm cao quý, chân thật của những anh bộ đội lái xe đối với những cô thanh niên xung phong đi mở đư�?ng. Trong chiến tranh ban đêm không được mở đèn xe nên các anh không biết mặt được ngư�?i con gái đã giúp mình mà "... Chỉ nghe có tiếng hát mà đem lòng yêu thương..." rồi các anh đi tìm nhưng không biết em ở nơi đâu hoặc như bài "Nhớ v�? PácBó" cũng mang âm hưởng của dân ca Tày, Nùng Việt Bắc. 

Yêu mi�?n Bắc, yêu Hà Nội và tự trong lòng, ông đã coi đây như là quê hương thứ hai của mình. �?ể thể hiện tình yêu ấy, ông ấp ủ một ước mơ sẽ viết một bài hát v�? Hà Nội mà chưa biết viết như thế nào để thể hiện được sâu sắc nhất tình cảm của mình. Cho đến năm 1970, khi Phan Nhân được cử đi tu nghiệp âm nhạc ở Hungari v�?, thì lúc này Hà Nội đang chuẩn bị kháng chiến chống Mỹ, ông tiếp tục hăng hái tham gia. 

Tình hình lúc ấy rất cấp bách, nhi�?u khi phải đi sơ tán để tránh thiệt hại, nhưng ông được ở lại nhận nhiệm vụ đảm bảo cho những chương trình âm nhạc trên làn sóng của đài phát thanh được hoạt động bình thư�?ng. Ông trầm ngâm: "Có lẽ đây là một đi�?u may mắn đối với tôi. Bởi khi được chưng kiến cảnh Hà Nội chống trả với bom đạn Mỹ, tôi thấy yêu Hà Nội hơn với một tình yêu da diết mà cho đến bây gi�? tôi vẫn không sao diễn tả được...? 

Và có lẽ chính vì tình yêu ấy mà ông đã viết nên bài ca "Hà Nội ni�?m tin và hy v�?ng", một ca khúc đã làm rung động con tim của biết bao thế hệ. Trong trận "�?iện Biên Phủ trên không", 12 ngày đêm Hà Nội chống trả với bom đạn Mỹ, hầu hết m�?i ngư�?i trong �?ài đ�?u xuống hầm trú ẩn, nhưng riêng Phan Nhân thì lại chạy lên sân thượng với mong muốn được nhìn cho rõ khung cảnh Hà Nội lúc bấy gi�?. Dưới làn bom đạn có thể bất cứ một viên đạn lạc nào trúng ông, nhưng Phan Nhân dư�?ng như quên đi sự nguy hiểm đó, ông đứng lặng ngư�?i đi, nghĩ v�? Hà Nội chi�?u nay vẫn bình yên, mặt nước hồ Gươm vẫn còn lung linh, yên ả mà gi�? đây đã đ�? tr�?i đạn bom. B52 điên cuồng đánh phá Hà Nội thực sự là cơn hấp hối giãy giụa của kẻ chiến bại, ông đã tự nghĩ như vậy và có một ni�?m tin, hy v�?ng vào ngày chiến thắng. 

Cái cảm xúc ấy đã được ông đưa vào bài hát của mình. Khi bài hát "Hà Nội ni�?m tin và hy v�?ng" được công bố, ngay lập tức đón nhận được sự hưởng ứng của thính giả. M�?i ngư�?i khi nghe bài hát này ai cũng xúc động bởi nó quá sống động, quá chân thực, h�? như thấy được toàn bộ hình ảnh một Hà Nội anh dũng, hào hùng chống trả quyết liệt với giặc Mỹ, với một ni�?m tin tất thắng, từ ni�?m tin mãnh liệt đó quân và dân Hà Nội đã thực sự "Dệt nên tiếng ca át tiếng bom r�?n". Bài này đã đạt được giải A trong những bài hát sáng tác v�? Hà Nội. 

Ngoài những ca khúc trên, nhạc sĩ Phan Nhân còn sáng tác rất nhi�?u những ca khúc dành cho thiếu nhi: Chú ếch con, Hàng cây ơn Bác, Vư�?n cây của Ba (phổ thơ Nguyễn Duy)... được nhi�?u thế hệ thiếu nhi Việt Nam yêu thích. Năm 1969 hưởng ứng cuộc vận động sáng tác bài hát cho các em thiếu nhi, ông đã giành được giải thưởng cao với bốn ca khúc: Em là bông lúa �?iện Biên, Chú ếch con, Em là con gái má Út Tịch, Chú cừu Mộc Châu. Theo ông, sáng tác nhạc thiếu nhi rất khó bởi tác giả phải biết hóa thân và tinh chế cho phù hợp với tâm hồn trẻ thơ, biến lý trí khô khan thành tình cảm thì các em mới cảm thụ được.

Có thể nói, ni�?m hạnh phúc lớn nhất đối với nhạc sĩ Phan Nhân là có được một ngư�?i bạn đ�?i - NSUT Phi �?iểu, một gi�?ng nữ Nam bộ ta thư�?ng được nghe thấy trong mục "�?�?c truyện đêm khuya" của �?ài tiếng nói Việt Nam, và �?ài tiếng nói nhân dân TPHCM, một gi�?ng đ�?c đã từng làm say mê biết bao ngư�?i hâm mộ. Bà là ngư�?i phụ nữ biết hy sinh, biết tạo đi�?u kiện thuận lợi cho Phan Nhân sáng tác, bởi bà hiểu biết và cảm thông đối với sự nghiệp sáng tác của ông. Hơn nữa đối với nhạc sĩ Phan Nhân, NSUT Phi �?iểu còn là một ngư�?i đồng chí, một đồng tác giả không cần đứng tên trong những tác phẩm của mình.

Nhạc sĩ Phan Nhân tâm sự: "Tôi vẫn luôn cố gắng hết mình trong công việc, đó là đi�?u chứng t�? mình vẫn còn có ích cho cuộc đ�?i. Chứ là nhạc sĩ mà không còn sáng tác được thì buồn lắm. Một nhà thơ ngư�?i Nga đã từng nói "đừng chết trước lúc lìa đ�?i", tôi không muốn mình sẽ rơi vào hoàn cảnh ấy". Chính vì vậy mà mỗi tác phẩm của ông khi ra đ�?i là cả một quá trình tìm tòi, ch�?n lựa, chắt l�?c kỹ càng, bởi ông không muốn phụ lòng khán giả, và muốn cống hiến cho đ�?i những tác phẩm có giá trị. 

Theo: SGGP/Công an nhân dân